Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία και Δικαιώματα

Με αφορμή την 1η Δεκεμβρίου, που έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, η HelMSIC από το 2009 διοργανώνει σε συνεργασία με την Θετική Φωνή το πρόγραμμα WAD – World AIDS Day. 

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έκανε την εμφάνισή του σε αυξημένα περιστατικά ο ιός της ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου (Human Immunodeficency Virus – HIV). Στην Ελλάδα, αν και συνεχίζει να είναι μία από τις χώρες της Ευρώπης με τα χαμηλότερα ποσοστά λοιμώξεων από HIV, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Από το 2008, οι νέες HIV λοιμώξεις έχουν διπλασιαστεί, πλέον έχοντας φτάσει τις 20.493, έως τις 31 Οκτώβρη 2023. 

Παρά τις προόδους που έχουμε σημειώσει στην κατανόηση της HIV λοίμωξης, το στίγμα κατά των ατόμων που ζουν με HIV συνεχίζει να υφίσταται, με τα οροθετικά άτομα να εξακολουθούν να βιώνουν καθημερινά διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό. Ταυτόχρονα, οι ιατρικές  σχολές στην Ελλάδα επικεντρώνονται κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, στη φυσιολογία του ιού. Παραλείπουν την κοινωνική πλευρά, αποκλείοντας έτσι τους φοιτητές από το να έχουν μια ολιστική προσέγγιση πάνω στο ζήτημα και μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση στην διαχείριση ατόμων που ζουν με HIV.

Στοχός του προγράμματος, αποτελεί η ενημέρωση των φοιτητών Ιατρικής για τον HIV και το AIDS, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των φοιτητών Ιατρικής σχετικά με το στίγμα που συνοδεύει την HIV

λοίμωξη και το AIDS, αλλά και τις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα που ζουν με τον HIV και ειδικότερα στην Ελλάδα, καθώς και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρύ κοινού σχετικά με την πρόληψη μετάδοσης του ιού και την εξάλειψη παρανοήσεων σχετικά με τον HIV και το AIDS, με γνώμονα την ασφαλέστερη σεξουαλική συμπεριφορά την εξάλειψη του στίγματος που συνοδεύει τον ιό και την νόσο AIDS.

Το πρόγραμμα πραγματοποιούνταν σε τρία σταδία. Αρχικά, το πρώτο στάδιο περιλάμβανε μία ομιλία από έναν ειδικό ιατρό/λοιμωξιολόγο πάνω στη θεματική του HIV και του AIDS, ενημερώνοντας τους συμετέχοντες για τους τρόπους μετάδοσης, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την πρόληψη μετάδοσης του ιού και τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από τον ιό και την νόσο AIDS.

Το δεύτερο στάδιο του προγράμματος περιλάμβανε και ένα εκπαιδευτικό βιωματικό σεμινάριο για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των Φοιτητών Ιατρικής σχετικά με τον HIV και το AIDS, από ειδικά εκπαιδευμένα μέλη της HelMSIC. Το πρόγραμμα έφτανε στο τέλος του με την διοργάνωση μίας δράσης δρόμου (street action) για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού σχετικά με τον HIV και το AIDS, με παράλληλη διανομή ενημερωτικού υλικού και προφυλακτικών. Η δράση δρόμου προσελκύει κάθε χρόνο περισσότερους από 4.000 περαστικούς οι οποίοι ενημερώνονται από τους συμμετέχοντες του βιωματικού σεμιναρίου.

Εξωτερικοί Συνεργάτες

Η Θετική Φωνή, ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος, δραστηριοποιείται από το 2009 με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων των οροθετικών ατόμων, την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του HIV/AIDS, καθώς και τον περιορισμό των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεών του στην Ελλάδα. 

Για την επίτευξη του σκοπού του, η Θετική Φωνή εργάζεται για την εξασφάλιση καλύτερων πρακτικών πρόληψης και ενημέρωσης, υπηρεσιών περίθαλψης και κοινωνικής μέριμνας των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS αλλά και των ευάλωτων στον HIV κοινωνικών ομάδων. Παράλληλα, εργάζεται για την κοινωνική αποδοχή, αλληλεγγύη και υποστήριξη των ομάδων αυτών ώστε να αντιμετωπιστούν οι παραβιάσεις της αξιοπρέπειας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους.

Από την αρχή της δράσης του, ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος δραστηριοποίειται ενεργά με μία πληθώρα δράσεων, όπως τα Κέντρα Πρόληψης και Σεξουαλικής Υγείας (Checkpoints) που προσφέρουν  στους τομείς της πρόληψης και της προαγωγής της σεξουαλικής υγείας, σε συνεργασία με το AIDS Healthcare Foundation.

Αναγνωρίζοντας ότι η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση συνιστά μια διαχρονική και πιο επίκαιρη από ποτέ ανάγκη των νέων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το σχολείο οφείλει να τους εφοδιάζει με βασικές γνώσεις, ώστε να μπορούν να διαφυλάξουν τη σωματική τους υγεία και να σέβονται τα άτομα που συναναστρέφονται χωρίς προκαταλήψεις, η HelMSIC με την επιστημονική υποστήριξη του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΚΣΟΠ) και του Πολύχρωμου Σχολείου δραστηριοποιούνται μέσω του προγράμματος SHARE από το 2018. 

Στόχος του προγράμματος είναι η προαγωγή της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.

Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα εστιάζει στην ολιστική γνωριμία των  νέων με το σώμα τους και την ανάπτυξη σεβασμού για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε σώματος, την προαγωγή ασφαλέστερων σεξουαλικών συμπεριφορών και πρακτικών, τη συνειδητοποίηση των χαρακτηριστικών των υγιών σεξουαλικών και κοινωνικών σχέσεων και τη σημασία της διαμόρφωσής τους μεταξύ ανηλίκων, καθώς και την αναγνώριση της βίας και της απουσίας συναίνεσης ως παραγόντων που αναστέλλουν τη διαμόρφωση υγιών σχέσεων, την ορθή πληροφόρηση σε θεματικές που αφορούν τη σεξουαλικότητα του ατόμου και την ευαισθητοποίηση των νέων για ζητήματα στίγματος γύρω από τη σεξουαλική ζωή.

Αυτο επιτυγχάνεται μέσα από μια σειρά εκπαιδευτικών βιωματικών σεμιναρίων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης προς εφήβους ηλικίας 13 – 16 ετών. Συνολικά, διεξάγονται πέντε εκπαιδευτικά σεμινάρια διάρκειας δύο διδακτικών ωρών το καθένα. Τα σεμινάρια παραδίδουν ειδικά καταρτισμένοι/-ες φοιτητές/-τριες Ιατρικής ως εκπαιδευτές/-τριες σε θέματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα στην διαχείριση ανήλικου κοινού από τους εξωτερικούς μας συνεργάτες.

Επιπλέον, η προετοιμασία των εκπαιδευτών/-τριών περιλαμβάνει μία συνάντηση με τους υπεύθυνους των δομών και των σχολείων, με στόχο την γνωριμία και την αποδοτικότερη συνεργασία μας στα πλαίσια του προγράμματος μέσω της ενημέρωσης των εκπαιδευτών/-τριών για τα ατομικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων και τη δυναμική μεταξύ τους στα σεμινάρια.

Η ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας και κατά συνέπεια η εξασφάλιση της βέλτιστης δυνατής φροντίδας σε κάθε ασθενή αποτελεί τον μεγαλύτερο στόχο της ιατρικής κοινότητας. Πολλές φορές όμως υπάρχουν αρκετά εμπόδια για την επίτευξη αυτού του στόχου, όπως το πρόβλημα της ανεπαρκούς εκπαίδευσης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σε ευαίσθητα ζητήματα που αφορούν το άτομο.

Το How to Treat your Patient αποτελεί μία ημερίδα, η οποία στοχεύει στην εκπαίδευση των φοιτητών Ιατρικής σχετικά με την ορθή παροχή υπηρεσιών ιατρικής περίθαλψης για θέματα σεξουαλικής υγείας, απαραίτητη προϋπόθεση για την προάσπιση της συνολικής υγείας και ευεξίας του ασθενούς. 

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, το πρόγραμμα έχει καταφέρει να εκπαιδεύσει τους φοιτητές Ιατρικές στην παροχή φροντίδας σεξουαλικής υγείας και την ολιστική προσέγγιση ασθενούς, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια αναγνωρίζοντας ότι αναπόσπαστο κομμάτι της σεξουαλικής υγείας αποτελούν η προστασία των σεξουαλικών δικαιωμάτων και η απαλλαγή από κάθε μορφής εξαναγκασμό, διακρίσεις ή βία, εστιάζει στην εκπαίδευση των φοιτητών στην προσέγγιση ασθενούς που έχει υποστεί κακοποίηση. 

Αυτό επιτυγχάνεται μέσω κατάλληλων ομιλιών, που τονίζουν την ευθύνη των φοιτητών Ιατρικής και των επαγγελματιών υγείας στην αντιμετώπιση της κατάστασης, καθώς και ενός διαδραστικού Workshop, που δίνει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να βιώσουν και να εξοικειωθούν με την προσέγγιση ενός ασθενούς που έχει υπάρξει θύμα έμφυλης κακοποίησης. 

Ειδικότερα, στο πλαίσιο του Workshop, με την επιστημονική επιμέλεια και σε σε συνεργασία με την δρ. Χαρά Σπηλιοπούλου, καθηγήτρια Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, έχει δομηθεί ένας οδηγός για την προσέγγιση ασθενούς που έχει υποστεί κακοποίηση.

Το Transcare αποτέλεσε ένα τριετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα (2020 – 2023), με επίκεντρο την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης σχετικά με την ασφαλή και αμερόληπτη πρόσβαση και παροχή υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης για τα trans άτομα, που οργανώθηκε υπό τον συντονισμό του μεταπτυχιακού προγράμματος “Παγκόσμια Υγεία και Ιατρική Καταστροφών” της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. 

Η HelMSIC αποτέλεσε μέλος της κοινοπραξίας του Transcare με σκοπό την εκπροσώπηση των αναγκών και των στάσεων των φοιτητών/τριών Ιατρικής και τη σύνδεση του έργου με τη διεθνή κοινότητα φοιτητών/τριών Ιατρικής. Συνολικά στην κοινοπραξία του προγράμματος συμμετείχαν το τμήμα Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, η Color Youth, η Θετική Φωνή, η Red Umbrella Athens, η Orlando LGBT+, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, η HelMSIC, το ΙΕΚ ΑΚΜΗ και το ReadLab. 

Η HelMSIC αποτέλεσε ενεργό εταίρο της κοινοπραξίας, αναλαμβάνοντας τον συντονισμό του πακέτου εργασίας 4, δηλαδή φροντίζοντας για την βιωσιμότητα και την διάδοση του έργου (sustainability & dissemination). Μέσω αυτού δημιουργήθηκαν τα Social Media και το Website του Transcare, καθώς και διάφορες εκδηλώσεις ενημέρωσης της φοιτητικής και ιατρικής κοινότητας και του ευρέος κοινού για το έργο (Info Days). 

Τα trans άτομα αντιμετωπίζουν παγκοσμίως σημαντικές ανισότητες και εμπόδια στην υγεία όσον αφορά τις αποτελεσματικές και αποδοτικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα της ζωής τους και στη θεραπεία που λαμβάνουν. Απώτερος στόχος του Transcare είναι η εξοικείωση των επαγγελματιών υγείας με την πραγματικότητα και τις ανάγκες των trans ατόμων και η εκπαίδευσή τους προκειμένου να δημιουργηθεί ένα κατάλληλο επίπεδο εμπιστοσύνης, σεβασμού και αμοιβαίας κατανόησης, προϋποθέσεις για κάθε υγιή σχέση επαγγελματία υγείας – ασθενούς.

Οι κύριες δραστηριότητες του προγράμματος περιλάμβαναν την εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης στις εγκαταστάσεις υγείας της χώρας, με στόχο την απόκτηση δεδομένων και πληροφοριών σχετικά με τον βαθμό εξοικείωσης των επαγγελματιών υγείας με την ποικιλομορφία της ταυτότητας και έκφρασης φύλου, καθώς και η καταγραφή και προβολή των εμπειριών που μοιράζονται τα trans άτομα από επισκέψεις σε ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, δημιουργήθηκε ένα δωρεάν διαδικτυακό πρόγραμμα επιμόρφωσης (MOOC – Massive Online Open Course) για επαγγελματίες υγείας, διοικητικούς/-ές υπαλλήλους σε δομές υγείας, καθώς και φοιτητές/-ριες σχετικών σχολών με επιμορφωτικό υλικό σε θεματικές όπως οι βασικές έννοιες και ορολογίες αναφορικά με την ταυτότητα φύλου, το σεξουαλικό προσανατολισμό, τα χαρακτηριστικά φύλου και την έκφραση φύλου, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα κατά την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, οι ανάγκες υγείας των trans ατόμων και η παροχή καλών πρακτικών για τη δημιουργία συμπεριληπτικών δομών υγείας.

Εγγράψου κι εσύ στο Transcare MOOC!

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα αντιμετωπίζουν ουσιαστικά εμπόδια στην πρόσβαση σε “κατάλληλη ασθενοκεντρική φροντίδα”, δεν τυγχάνουν πρόωρης παρέμβασης και συστηματικής επαναξιολόγησης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν χρησιμοποιούν καθόλου τις υπηρεσίες υγείας. Η HelMSIC, με την δραστηριοποίησή της στον τομέα της Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας και Δικαιωμάτων, υποστηρίζει ότι ο κάθε άνθρωπος θα πρέπει να μπορεί να απολαμβάνει τη σεξουαλική του υγεία εξίσου και χωρίς εμπόδια, μέσα σε ένα περιβάλλον ιατρικής φροντίδας που να εμπνέει ασφάλεια και εμπιστοσύνη.

Η Color Health είναι μία καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των φοιτητών Ιατρικής και του ευρέος κοινού, για τον ρόλο του επαγγελματία υγείας στο ζήτημα της πρόσβασης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην υγεία.

Στο πλαίσιο της καμπάνιας, η HelMSIC σε συνεργασία με μέλη της κοινοπραξίας του ευρωπαϊκού προγράμματος Transcare και επιστημονικούς συνεργάτες του Orlando LGBT, πραγματοποίησε τα Color Health Talks, μία σειρά από συζητήσεις με ειδικούς φορείς, που πραγματοποιούνται με στόχο την ανάδειξη των ζητημάτων υγείας και των αναγκών ιατρικής περίθαλψης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.

https://youtu.be/neU8noxzRq0?si=l5z1OEWSq155JdKX

https://youtu.be/QJqsSjNbHYQ?si=_hCHgSq1q7-hVxkV

Επιπλέον, κατά την διάρκεια της Color Health, ενεργά μέλη της HelMSIC συμμετέχουν στα Athens και Thessaloniki Prides, με σκοπό την ενημέρωση του ευρέος κοινού για τη στάση των φοιτητών Ιατρικής σχετικά με τον ρόλο του επαγγελματία υγείας στην εξασφάλιση της ίσης πρόσβασης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην υγεία, και την αλληλεπίδραση με τους παρευρισκόμενους σχετικά με τις ανάγκες των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων από τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, προάγωντας το μήνυμα ότι ως φοιτητές Ιατρικής πρέπει να:

• Εκπαιδευόμαστε μέσα από ευκαιρίες που προσφέρει η HelMSIC, όπως τα Color Health Talks

• Συμμετέχουμε στα Athens και Thessaloniki Prides

• Μιλάμε, χρησιμοποιώντας ορθή ορολογία, διεκδικώντας την ίση πρόσβαση των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην υγεία και λαμβάνοντας θέση μπροστά σε παραβιάσεις και διακρίσεις!